[Hejmen]Literaturo

Hejmpaĝo | Lastaj Ŝanĝoj | Preferoj | Uzu X-Sistemon

La ĝusta difino de la termino ne ekzistas. Devenas de Latinaj vortoj litteratus (lernita) aŭ littera (litero de alfabeto). Tamen, Literaturo prezentas la tuton de la spiritaj verkoj, koncernantaj la vivon kaj kulturon de iu nacio, epoko. En antikvaj tempoj ĝi havis nur parolan tradicion, poste rakontoj kaj versaĵoj estis enskribitaj. La unuaj verkaĵoj havis mitologian aŭ religian enhavon. Kiam oni komencis presadon, literaturo akiris pli privatan karakteron kaj fariĝis rimedo por esploro kaj esprimo de emocioj kaj homaj rilatoj.

Oni distingas du manierojn de literatura arto: poezio kaj prozo. Poezio estas arto komuniki emociojn per la muziko de la parolo, obeante iajn metrikajn regulojn, sed prozo - ordinara parolo ne aranĝita laŭ versmezuro. La prozo pli konformas al ĉiutaga parolo ol la poezio. Antikvaj verkoj estis skribita versforme, la prozo estas pli frua etapo. Nur en 18-19 jc ili egaligis laŭ valoro.

Prozaj verkoj estas:

Mito - Legendo - Fabelo - Romano - Novelo - Eseo - Dramo - Publicista Verko

Inter Poeziaĵoj oni distingas:

Verso - Fablo - Poemo - Epopeo - Eposo - Hajko?

Plej ofte sub la termino Literaturo oni komprenas nur la verkaron de la arta literaturo kun senco de Beletro. Literaturaj verkoj, laŭ koncernata temo, povas esti: hagiografiaj (vivoj de sanktuloj), historiaj (?Peloponesa Milito? de Tukidido, ?La Regreso kaj Falo de Romana Imperio? de Edward Gibbon), biografiaj (?La Vivo de Noblaj Grekoj kaj Romianoj? de Plutarko), filozofiaj (La Dialogoj de Platono), sciencaj (?La Origino de Specoj? de Charles Darwin, ?Scienco kaj Hipotezo? de Jules-Henri Poincare, verkoj de Siegmund Freud), politikaj (?La Princo? de Niccolo Machiavelli, ?Leviatano? de Thomas Hobbes, ankaŭ verkoj de Cicero, Thomas Jefferson, Abraham Lincoln kaj Winston Churchill) kaj aliaj.

Vd. Ĉefverkoj de Literaturo.

Apartan specon de literaturaĵoj prezentas koncizaj eldiraĵoj, montrantaj homajn pensojn pri diversaj valoroj de la vivo:

Aforismo? - Proverbo? - Sentenco? - Maksimo? - Moto? - Devizo?

Literaturhistorio, kiu esploras la historion kaj kondiĉojn de la literaturo, konas la sekvajn stilojn kaj periodojn de ĝia evoluo:

Renesanco - Klasikismo - Baroko - Romantismo - Modernismo

Literaturo
Homero - Eskilo? - Sofoklo? - Eŭripido? - Aristofano? - Vergilio - Ovidio - Plutarko? - Danto - Rabelezo? - Cervanto? - Ŝekspiro - Miltono? - Racino? - Moliero? - Svifto? - Fildingo? - Sterno? - Bosvelo? - Goeto? - [William BLAKE]? - Melvilo? - Dostojevskio? - Tostojo? - [Karl MAY]? - Valerio? - Mano? - Kafko? - Joyce - Tolkien - Orwell - [Patrick WHITE]? - Keruako? - [BA Jin]? - [Claude PIRON]? - Mark TWAIN - Agatha CHRISTIE - Johano Amoso KOMENIO - Jaroslav HASEK - Bernardo ATXAGA

[Scienca fikcio]?
Isaac ASIMOV - [Arthur CLARKE]? - [William GIBSON]? - [[Stanisław LEM]] - [Larry NIVEN]? - Jules VERNE - H. G. WELLS

Tradukistoj en Esperanton
[Milos LUKAS]? - Jiri KORINEK - [[Tomáš PUMPR]] - [Rudolf HROMADA]?

Hejmpaĝo | Lastaj Ŝanĝoj | Preferoj | Uzu X-Sistemon
Eblas nur legi tiun ĉi paĝon | Vidu aliajn reviziojn
Laste redaktita April 17, 2002 5:01 am by Brion VIBBER (diferencoj)
Serĉu: