|
#REDIRECT Hobeso |
|
Thomas Hobbes [tames habz] (1588-1679?) estis angla filozofo, la unua cxefa filozofo de modernismo . Kvankam Kartezio kaj Bakono helpis fondi modernismon, en menso ili ankoraux estis duone antauxmodernismaj; Hobbes, aliflanke, estis plejparte modernisma, la unua filozofo kies mondbildo? estas tute moderna. En politika filozofio, Hobbes estas la baptopatro de la [banana respubliko]?. VivoHavinte nur 15 jarojn, Hobbes iris al Magdalena Kolegio de Oksfordo? je 1603, diplomigxinte en 1608?. En 1629? li enangligis Tucididon?, la greka historiisto (la traduko restas unu el la plej bona en la anglan de Tucidido) kaj komencis studi Eŭklidon?. Hobbes cxefe gajnis panon kiel guvernisto de la familio Cavendish, potenca angla familio kiu subtenis la kronon dum la angla enlanda milito. Dum la milito, Hobbes sekvis la familion al Francio, kie li logxis dum 1640? - 1651?. Tie li renkontis la plej bonajn mensojn de Eŭropo, ekzemple Galileo, Gassendi? kaj Kartezio. En 1646? en Parizo, li instruis la estontan anglan regxon, Karlo II, kaj komencis verki sian majstran verkon, la Leviathan?. Je gxia eldono, en 1651?, li malamikigis la eklezion en Francio pro gxia tuta materialismo?, kaj tial li revenis al sia patrolando. VerkoLia majstra verko estas la Leviathan. En gxi li klarigas sian teorion? pri naturo, homo, historio, moralo kaj politiko. Gxi enkondukis du grandan disvolvigxon:
La Leviathan estas fama precipe por gxia politiko: Laux Hobbes, homo estas nature egoisma, sia vivo "acxa, besta, mallonga". Vidpunkto simile al tio de Tucidido. Pro tio, cxiu homo vivas nure por si mem, ne estante nature homama. Sed homoj, pro timo de perforta morto, kunvenis por fondi civiton, cedante sian individuan politikan potencan kaj rajtojn al absolute potenca regxo aux registo. Tia registo estas super legxo, estante la legxo mem. Kvankam la nuna civitano ne konsentis al tia civito, cxar siaj antauxuloj tiele konsentis kaj fordonis siajn rajotjn, la socia kontrakto ankoraux restas valida. (Analoge, se via patro fordonis la havon de via familio, vi restus malricxa, kvankam vi tute ne konsentis al tia stulteco). La rezulto de la rezonado de Hobbes favoris regxecon, sed lia metodo pli poste estos uzita por subteni demokration. Hobbes opiniis ke demokratio estas malbona regximo: gxi faras politikon tro malrapide kaj tro malfirme. Gxi estas malbona ideo disvastigita de la klasikaj libroj de la grekoj. En tio, Locke tute malkonsentis, estinte lia cxefa kontrauxulo en politika filozofio. Leviathan starigis la metodon de rezonado pri politiko per historio, metodo uzita ecx de Markso. Antaux Hobbes, filozofoj rezonis ne per historio, sed per la naturo de homo (ekzemple, Platono), per la efektiva konduto de civitoj (Aristotelo), ktp. Post MortoLia politika filozofio ne estis akceptita nek en sia tago nek nia, nek de la demokrato, la regxisto nek la marksisto. Tamen gxi ja influis la politikan filozofion de Spinozo, Lejbnico?, Bentham? kaj Mill?. Lia esploro pri la ideo de socia kontrakto estis evoluita de Spinozo, Rousseau kaj Locke. Kvankam atakita en sia tago, sia materialisma mondbildo nun estas vulgara en la Okcidento?, precipe inter siaj samlingvanoj. Lia baptofilo, Daniel Dennett, nun ellaboras tute materialistan klarigon pri konscio kaj menso. Alivorte, dum la rezultoj de Hobbes ne dauxris, sia metodo kaj antauxsupozitoj ja dauxras kaj influas la modernan mondbildon. /Priparolu? |
![[Hejmen]](vikio.png)