Enciklopedio

Enciklopedio estas libraro kiu celas kapti tutan scion. La vorto devenas de greka vorto kiu signifas "en cirklo de lerno". Fakte, la grekoj? verkis la unuajn enciklopediojn en la Okcidento. Ambaŭ Aristotelo kaj Demokrito? atingis kapti tutan scion en siaj verkoj. La verkoj de Aristotelo ankoraŭ ekzistantaj formigas ian enciklopedion. La unua vera enciklopedio estas la Natura Historio de Plinio? en la 1-a jarcento, enhavante 37 librojn kaj 20 mil faktojn elĉerpita el 2 mil libroj kaj 100 aŭtoroj. Ĝi enhavas ambaŭ fakton kaj fikcion kaj fariĝis la fonto de postaj enciklopedioj.

En la 3-a jarcento, la unua ĉina enciklopedio aperis, [Spegulo de Imperiestro]?. Enciklopedioj en Ĉinio plejparte estis formo de antologio kaj helpis studentojn studi por ŝtataj ekzamenoj. Iuj enciklopedioj daŭras dum jarcentoj. Ekzemple, la Ampleksaj Statutoj estis originale verkita de [Du Yu]? en 801? kaj estis redaktata kaj verkata ĝis la 20-a jarcento.

En la 9-a jarcento, la unua araba enciklopedio aperis, La Plej Bonaj Tradicioj de [Ibn Qutayba]?. Li traktas temojn per proverbo, poemo, kaj okazoj en historio. La enciklopedio enhavas dek librojn pri ĉi tiuj temoj: potenco, nobeleco, karaktero, klero kaj retoriko, asketismo, amikeco, preĝoj, nutraĵo, virinoj.

En la 18-a jarcento aperis en Eŭropo la moderna enciklopedio, kiu celas kapti tutan scion per multe da artikoloj ordigitaj alfabete. El ĉi tiuj, la plej fama estis la Encyclopédie? de Dideroto?. Voltero?, Rousseau, d'Alembert? kaj Monteskuo? verkis artikolojn por la enciklopedio; eklezio kaj kortego staris kontraŭ ĝia nova kaj ribelanta spirito. Tiam ankaŭ naskiĝis en Germanio la enciklopedio de Brockhaus kaj en Edinburg? [Encyclopedia Britannica]?, kiu eĉ hodiaŭ restas la plej aŭtoritata en la anglalingva mondo.

En la 20-a jarcento, la TTT naskiĝis kaj fariĝis iaspece virtuala enciklopedio. Sed ĝia enhavo estas treege ĥaosa, malkompleta kaj malfidinda. Iuj surretigas enciklopediojn, sed ĝis nun ili estas aŭ tro malgranda aŭ tro imagomanka.

Retaj Enciklopedioj en Esperanto:

Retaj enciklopedioj en Esperanto kiuj enhavas almenaŭ kvin artikolojn:

• Enciklopedio Kalblanda (1996- ) - enhavas 139 internajn artikolojn kaj ligilojn al 85 eksterajn artikolojn.
• Enciklopedio Simpozio (1997) - enciklopedio diversfaka
• Enciklopedio Cigneta (2000- ) - enhavas 7 artikolojn
• Esperanta Vikipedio (2001- ) - enciklopedio vikia, kiu enhavas ĉirkaŭ centojn da artikoloj, inkluzive la 7 el Cigneta kaj la 139 el Kalblanda

/Priparolu?