Vikipedio: Nigxero-Konga Grupo

Etnografio > Etno > Kongo-Kordofana Familio > Niĝero-Konga Grupo

Grupo de popoloj en Kongo-Kordofana lingvofamilio. Ĝi dividiĝas je subgrupoj: (1) Okcident-Atlantika - 20 mln, (2) Mandea - 24,6 mln, (3) Volta - 13,4 mln, (4) Kva - 63 mln, (5) Adamaua - 7 mln, (6) Benue-Kongo - 65,7 mln, (7) Niĝera, (8) Kameruna, (9) Bantua.

La plej multnombraj popoloj de la grupo: Joruboj, Fulboj, Iboj, NjaRuando?j, Akanoj, Rundoj, Makuoj, Kongoj, Zuluoj.

(1) Okcident-Atlantika subgrupo

FULBOJ

Nomoj: [m] afuli, fulani, pjol; [f] Foulbe, Peuls; [r] fulbe
Popolo en Niĝerio, Gvineo?, Senegalo?, Malio?, Niĝero?, Kameruno, Burkino, Benino, Gvineo-Bisauo?k.a. Entute 22,7 mln (1992), inter ili en Niĝerio 14 mln
Lingvo: fula; uzas ankaŭ la francan.
Plejparto apartenas al negra raso.
Kredantoj: precipe muzulmanoj-sunaistoj.

VOLOFOJ

Nomo: [f] Oulofs; [r] volof, uolof
Popolo en Senegalo? (4,1 mln). Loĝas ankaŭ en Mavritanio?, Gambio?, Malio? k.a. Totala kvanto: 4,36 mln (1992).
Lingvo: volofa.
Kredantoj: precipe muzulmanoj-sunaistoj.

SEREROJ

Nomoj: [f] Serer
Popolo en Senegalo? (1,32 mln, 1992) kaj Gambio? (pli ol 10 mil).
Lingvo: serera. Konservas tradiciajn konfesojn.

(2) Mandea subgrupo

BAMBAROJ

Nomoj: [f] Bambaras; [r] bambara, bamana
Popolo de grupo mandingo en Malio? (2,7 mln), Ebur-Bordo?, Gvineo?, Gambio? k.a. Totala kvanto: 3,49 mln (1992).
Lingvo: bamana.
Laŭ religio precipe muzulmanoj-sunaistoj, parto - konservas tradiciajn konfesojn.

MALINKOJ

Nomo: [f] Malinke; [r] malinke
Popolo Niĝero? de Kordofana lingvofamilio en Okcidenta Afriko. Loĝas en Gvineo? 37%, Malio? 18%, Ebur-Bordo? 15%, Senegalo? 14%, Gambio? 8%. Totala kvanto: 3,270 mil.

MENDEOJ

Nomoj: [f] Mende; [r] mende
Popolo en oriento de [[Siera-Leono?]] (ĉ. 1, 32 mln, 1987) kaj ĉelimaj regionoj de Liberio (pli ol 10 mil).
Lingvo: de mandea grupo.
Plimulto estas de tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj protestantoj.

SUSUOJ

Nomoj: [m] soso; [f] Soussou; [r] susu
Popolo de mandinga grupo en Gvineo?, Siera-Leono?; ĉ. 1,16 mln (1992).
Lingvo: susua.
Kredantoj: muzulmanoj-sunaistoj.

(3) Volta subgrupo

MOSIOJ

Nomoj: [m] mossi; [f] Mossis; [r] mosi
Popolo en Burkino (4,9 mln, 1992), Ganao (2,5 mln) kaj Ebur-Bordo? (150 mil). Totala kvanto: 7,6 mln
Lingvo: de gura subfamilio.
Plimulto estas de tradiciaj konfesoj, parto - muzulmanoj-sunaistoj.

SENUFOJ

Nomoj: [f] Senoufos; [r] senufo
Popolo en Malio?, Burkino kaj Ebur-Bordo?; 3,8 mln (1992).
Lingvo: senufa.
Konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj.

(4) Kva subgrupo

AKANOJ

Nomo: [f] Akans; [r] akani - Grupo de popoloj, ĉefloĝantoj de Ganao. Dividiĝas je multaj subgrupoj. Totala kvanto: 7,580 mil, inter ili en Ganao 76%, Ebur-Bordo? 22%.
Lingvoj: de akana subgrupo de Kongo-Kordofana familio.
Apartenas al negra branĉo de negroida raso.

EVEOJ

Nomoj: [m] evegbe; [f] Eves; [r] eve
Popolo en Ganao (1,9 mln, 1992), Togolo? (1,71 mln) kaj Niĝerio (50 mil).
Lingvo: evea.
Tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj kaj muzulmanoj-sunaistoj.

IBOJ

Nomo: [m] ibo; [f] Ibos; [r] igbo
Popolo en Niĝerio, konsistas el dekoj de subetnaj grupoj. Totala kvanto: 21,6 mln (1992).
Lingvo: iba.
Kredantoj: kristanoj (protestantoj kaj katolikoj), parto de tradiciaj konfesoj.

IĜOJ

Nomo: [m] iĝau; [f] Idjo; [r] iĝo
Popolo en Niĝerio (2,15 mln). Totala kvanto: 2,17 mln (1992).
Lingvo: de kva-subfamilio.
Kredantoj: precipe kristanoj (protestantoj, parto - katolikoj).

JORUBOJ

Nomo: [f] Yorubas; [r] ioruba
Popolo Niĝerio (25,5 mln, 1992). Loĝas ankaŭ en Benino, Ganao, Togolo? kaj aliaj afrikaj landoj. Ekzistas multaj subetnaj grupoj, parolantaj en diversaj lingvoj de Niĝera-Konga lingvogrupo. Totala kvanto: 26,2 mln (1992). Literatura
Lingvo: joruba (surbaze de ojoa dialekto).
Raso: negroida.
Laŭ religio kristanoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj adeptoj de tradiciaj konfesoj.

(5) Adamaua subgrupo

ZANDEOJ

Nomo: [m] azande; [f] Azande; [r] zande
Popolo en [Kongo (Kinŝasa)]? kaj ĉelimaj regionoj de Centrafrika Respubliko kaj Sudano; 3,52 mln (1992), inter ili 2,5 mln en [Kongo (Kinŝasa)]?.
Lingvo: zandea.
Konservas tradiciajn konfesojn.

BANDOJ

Nomo: [f] Bandas; [r] banda
Popolo en Centrafrika Respubliko (950 mil) kaj [Kongo (Kinŝasa)]? (600 mil, 1992).
Lingvo: banda.
Konservas tradiciajn konfesojn.

(6) Benue-Konga subgrupo

KONGOJ

Nomo: [m] bakongo; [f] Congos; [r] kongo
Popolo de Bantua grupo, en [Kongo (Kinŝasa)]? (6,6 mln) kaj najbaraj regionoj de [Kongo (Brazavila)]? (1,23 mln) kaj Angolo (1,3 mln). Loĝas ankaŭ en Ugando, Gabono? k.a. Totala kvanto: 9,2 mln (1987).
Lingvo: konga.
Kredantoj: precipe kristanoj (katolikoj, parto - protestantoj), estas ankaŭ adeptoj de tradiciaj kaj sinkretismaj kultoj.

LUBOJ

Nomoj: [m] baluba; [f] Louba; [r] luba
Popolo en [Kongo (Kinŝasa)]? (7,1 mln). Loĝas ankaŭ en nordo de Zambio?, en Tanzanio kaj Ruando?. Totala kvanto: 7,15 mln (1992).
Lingvo: luba.
Kredantoj: precipe katolikoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj adeptoj de tradiciaj konfesoj.

RUANDANOJ

Nomoj: [m] njaruanda, banjaruanda; [f] Nyaruanda; [r] ruanda
Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de Ruando? (7,1 mln). Loĝas ankaŭ en [Kongo (Kinŝasa)]? (pli ol 3,9 mln), Ugando (1,1 mln) k.a. Totala kvanto: 12,35 mln (1992).
Kredantoj: precipe katolikoj, parto de tradiciaj konfesoj.

KIKUJOJ

Nomo: [m] gikuju, agikuju; [f] Kikuyus; [r] kikuju
Popolo de Bantua grupo en Kenjo, 6 mln (1992).
Lingvo: kikuja.
Plimulto estas de tradiciaj konfesoj, parto - katolikoj kaj adeptoj de sinkretismaj kultoj.

ZULUOJ, Zulusoj

Nomo: [m] amazulu; [f] Zoulous; [r] zulu, zulusi
Popolo en Sud-Afriko. Loĝas ankaŭ en Lesoto?, Mozambiko kaj Svazilando?; 8,22 mln, inter ili en Sud-Afriko 7,9 mln (1992).
Lingvo: zulua.
Kredantoj: tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ adeptoj de sinkretismaj kultoj.

(7) Niĝera subgrupo

IBIBIOJ

Nomo: [m] agbiŝera; [f] Ibibios; [r] ibibio
Popolo en sudoriento de Niĝerio (6,75 mln). Totala kvanto: 6,77 mln (1992).
Lingvo: ibibia.
Laŭ religio - kristanoj, estas ankaŭ adeptoj de tradiciaj konfesoj.

TIVOJ

Nomoj: [m] munŝi; [f] Tiv; [r] tiv
Popolo en Niĝerio (2,7 mln, 1992) kaj Kameruno (300 mil).
Lingvo: tiva.
Plimulto konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ kristanoj kaj muzulmanoj-sunaistoj.

(8) Kameruna subgrupo

BAMILEKE

BUTE

(9) Bantua subgrupo

BANTUOJ

Nomo: [f] Bantous; [r] bantu - grupo de negraj gentoj de Centra kaj Suda Afriko (Ruando?j, makuoj, ŝonoj, kongoj, malavoj, rundoj, zuluoj, kosoj k.a.), ĉ. 200 mln (1992).
Lingvoj: bantuaj.
Vaste dislokiĝis (de la 1 jarmilo a.K. ĝis XIX jc.), asimilantaj aborigenajn loĝantojn (pigmeoj, portantoj de koisanaj lingvoj).

BEMBOJ

Nomo: [f] Bembas; [r] bembe
Popolo de Bantua grupo en Zambio?, loĝas ankaŭ en [Kongo (Kinŝasa)]?. Totala kvanto: 2,350 mil.
Lingvo: ĉibemba (kibemba).

CONGOJ

Nomoj: [m] batsonga; [f] Tsongas; [r] tsonga
Popolo de Bantua grupo en la sudo de Mozambiko (3,5 mln, 1992), en najbaraj regionoj de Sud-Afriko (1,4 mln) k.a. Totala kvanto: 5,3 mln
Lingvo: conga.
Parto - katolikoj, parto de tradiciaj konfesoj.

CVANOJ

Nomoj: [m] tsvana, ĉuana; [f] Tswanas; [r] tsvana, beĉuani
Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de Bocvano, 1 mln (1992). Loĝas ankaŭ en najbaraj regionoj de Sud-Afriko (ĉ. 3,7 mln), en Zimbabvo? kaj Namibio?.
Lingvo: cvana.
Plimulto konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ kristanoj.

DUALOJ

Nomo: [m] divala, duela; [f] Doualas; [r] duala
Popolo de Bantua grupo en Kameruno; 1,4 mln (1992).
Konservas tradiciajn konfesojn, parto - katolikoj.

NJAMVEZOJ

Nomoj: [m] vanjamvezi; [f] Nyamwezi; [r] njamcezi
Popolo en Tanzanio. Kvanto: kun parencaj sukumoj kaj njaturoj 4,5 mln (1992).
Kredantoj: tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj kristanoj (precipe katolikoj).

GANDOJ

Nomo: [m] baganda; [f] Ganda; [r] ganda
Popolo de Bantua grupo, en Ugando (3,25 mln, 1992). Loĝas ankaŭ en Tanzanio.
Laŭ religio precipe kristanoj, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj, parto - konservas tradiciajn konfesojn.

FANGOJ

Nomoj: [m] pangve, pahuin; [f] Fangs; [r] fangi - grupo de bantuaj popoloj (mem fangoj, jaundoj, mveloj k.a.) en Kameruno (2,53 mln), Gabono? kaj Ekvatora Gvineo. Totala kvanto: 3,25 mln (1992).
Precipe adeptoj de tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj.

HEREROJ

Nomo: [m] ovagerero; [f] Herero; [r] gerero
Popolo de Bantua grupo en Namibio? (200 mil), Angolo, Bocvano kaj Sud-Afriko. Totala kvanto: 270 mil (1992).
Laŭ religio parto - protestantoj, parto - konservas tradiciajn konfesojn.

KOSAOJ

Nomo: [m] amakosa; [f] Xosa, Kossa; [r] kosa, sudaj zuluoj, kofri
Popolo de Bantua grupo en Sud-Afriko; 7,39 mln (1992).
Lingvo: kosaa.
Kredantoj: kristanoj.

MAKUOJ

Nomoj: [m] vamakua; [f] Makoua; [r] makua
Popolo de Bantua grupo en Mozambiko (pli ol 6,9 mln, 1992), najbaraj regionoj de Malavio? (pli ol 1,3 mln) kaj Tanzanio (300 mil).
Lingvo: makua.
Konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj kaj kristanoj (precipe katolikoj).

MALAVOJ

Nomoj: [f] Malawi; [r] malavi - grupo de bantuaj popoloj, ĉefloĝantoj de Malavio? (pli ol 6 mln). Loĝas ankaŭ en Mozambiko, Zambio? k.a. Totala kvanto: 9,35 mln (1992).
Lingvo: malava.
Kredantoj: tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj, muzulmanoj-sunaistoj kaj adeptoj de sinkretismaj kultoj.

OVAMBOJ

Nomoj: [m] ambo; [f] Owambo; [r] ovambo
Popolo de Bantua grupo en Namibio? (750 mil, 1992) kaj Angolo (240 mil).
Kredantoj: kristanoj (precipe luteranoj).

OVIMBUNDOJ

Nomoj: [m] mbundu; [f] Ovimboundous; [r] ovimbundu
Popolo de Bantua grupo en Angolo; 3,7 mln (1992).
Kredantoj: katolikoj kaj protestantoj, parto - konservas tradiciajn konfesojn.

PEDIOJ

Nomoj: [m] bapedi; [f] Pedli; [r] pedi, nordaj sutoj
Popolo de Bantua grupo en Sud-Afriko kaj najbaraj regionoj de Zimbabvo? kaj Bocvano. Kvanto: 2,85 mln (1987), inter ili en Sud-Afriko ĉ. 2,76 mln
Kredantoj: tradiciaj konfesoj, parto - kristanoj (protestantoj).

RUNDOJ

Nomoj: [m] barundi; [f] Rundi; [r] rundi
Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de Burundio (4,5 mln). Loĝas ankaŭ en [Kongo (Kinŝasa)]?, Ugando kaj Ruando?. Totala kvanto: 8 mln (1992).
Parto konservas tradiciajn konfesojn, parto - kristanoj (precipe katolikoj).

SUTOJ

Nomoj: [m] basuto; [f] Southos; [r] suto
Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de Lesoto? kaj najbaraj regionoj de Sud-Afriko. Kvanto: pli ol 4 mln (1992), inter ili en Sud-Afriko 2,44 mln, Lesoto? 1,6 mln Loĝas ankaŭ en Bocvano.
Lingvo: suta.
Kredantoj: kristanoj, parto de tradiciaj konfesoj.

SVAHILOJ

Nomoj: [m] basuahila; [f] Souahelis; [r] suaĥili
Popolo de Bantua grupo en Tanzanio (2,06 mln), Mozambiko, [Kongo (Kinŝasa)]? k.a. Totala kvanto: 2,4 mln (1992).
Lingvo: svahila.
Kredantoj: muzulmanoj-sunaistoj.

SVAZIOJ

Nomoj: [m] ama-svazi, ama-ngvane; [f] Swazi; [r] svazi
Popolo de Bantua grupo, ĉefloĝantoj de Svazilando? (660 mil) kaj najbaraj regionoj de Sud-Afriko (1,2 mln). Loĝas ankaŭ en Mozambiko. Totala kvanto: 1,87 mln (1992).
Lingvo: svazia.
Konservas tradiciajn konfesojn, parto - baptistoj.

ŜONOJ

Nomoj: [m] maŝona; [f] Chona; [r] ŝona
Popolo de Bantua grupo en Zimbabvo? (7,5 mln), Mozambiko (ĉ. 1 mln), Bocvano kaj Sud-Afriko. Totala kvanto: 8,68 mln (1992).
Lingvo: ŝona.
Kredantoj: tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj.

TEMNOJ

Nomoj: [m] atemne; [f] Temne, Kissi; [r] temne
Popolo en Siera-Leono?; 1,55 mln (1992).
Lingvo: de Niĝero-kongola branĉo.
Plimulto estas de tradiciaj konfesoj.

TONGOJ

Nomoj: [f] Tongas; [r] tonga
Popolo de Bantua grupo en Zambio? kaj Zimbabvo?; 1,65 mln (1992).
Plimulto de kredantoj konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ kristanoj kaj muzulmanoj-sunaistoj.

VENDOJ

Nomo: [m] bavenda; [f] Wenda; [r] venda
Popolo de Bantua grupo en Sud-Afriko (910 mil) kaj Zimbabvo? (320 mil, 1992).
Kredantoj: precipe protestantoj, estas ankaŭ adeptoj de tradiciaj konfesoj.