Aŭstralio

Geografio > Oceanio > Aŭstralio

---

Lando en suda hemisfero, sur la kontinento Aŭstralio, insulo Tasmanio kaj multnombraj insuletoj.

• Landkodo: AU.
• E-nomo: [o] Aŭstralia Komunumo.
• Nacia nomo: [o] Commonwealth of Australia.
• Areo: 7.682.300 kv.km. Naturo: 40% de la teritorio estas tropikoj, unu triono - dezerto.
• Politika sistemo: konstitucia monarĥio - federacia parlamenta ŝtato.
• Adm. divido: 6 ŝtatoj kaj 2 teritorioj.
  • Kvinslando? - ĉefurbo Brisbano
  • [Nova Sud-Kimrio]? - ĉefurbo Sidnejo
  • Okcident-Aŭstralio? - ĉefurbo Perto
  • Sud-Aŭstralio? - ĉefurbo Adelajdo
  • Tasmanio? - ĉefurbo Hobarto
  • Viktorio? - ĉefurbo Melburno
  • [Norda Teritorio]? - ĉefurbo Darvino
• Ŝtatestro: Brita reĝino [Elizabeth II]? (de 1952), kiu en la lando estas prezentita de General-guberniestro.
• Leĝdona organo: duĉambra parlamento (224 membroj).
• Ĉefurbo: Kanbero? (331 mil).
• Urboj: Sidnejo? (3,9 mln), Melburno? (3,0 mln), Brisbano? (1,3 mln), Perto? (1,2 mln), Adelaido? (1,0 mln).
• Loĝantaro: 18,7 mln (2000), inter ili anglo-aŭstralianoj 73%, angloj 6%, italoj 4%, aborigenoj - 228 mil.
• Ŝtatlingvo: angla.
• Kredantoj: 26% katolikoj, 24% anglikanoj;
• Ekonomiko: per ĉefaj ekonomikaj parametroj okupas la 13an lokon en la mondo. Gravegan rolon havas mina industrio kaj agrokulturo. La lando havas grandan provizon de energetika kaj minerala krudaĵoj.
• Monunuo: aŭstralia dolaro;
• GNP: totala - 384 mlrd $; pokapa: 18.720 $.
• Nacia festo: 26a de Januaro - tago de Aŭstralio.
• Organizoj: UNO (1945)
• Historio: Aŭstralia Unio kreiĝis en 1901?, fariĝis aŭtonomio de Britio en 1942. En 1967 aborigenoj akceptis ĉiujn civilajn rajtojn. En 1999 okazis referendumo, kiu devis klarigi la demandon de landa politika aranĝo. Plimulto de la loĝantoj rifuzis modelon de respublika aranĝo kaj subtenis ekzistantan sistemon.
• Heredaĵo: Cacadoo-nacia parko, Granda bariera rifo, Tasmania rezervejo, Vilandra lagregiono.

La granda insulo de Aŭstralio estas samtempe sendependa lando kaj kontinento. Aŭstralio situas en la Suda Pacifiko, kaj havas 7.682.300 km² en areo, proksimume la grando de la kontinenta Usono.

La nomo "Aŭstralio" venas de la latina vorto australis, kaj signifas "suda." La aŭstralianoj ofte diras, ke sia lando estas "sube," (angle "down under." )

[Willem JANZ]? (1606) kaj [Abel JANZOON TASMAN]? (1642), nederlandanoj, kaj la Ŝipestro James Cook (1770), brito, vizitis Aŭstralion. La unua brita kolonio estis apud Sidnejo (1788.) Nuntempe Australio havas 18,783,551 loĝantojn (2000).

La ĉefurbo de la lando estas Kanbero, kiu estas en la Aŭstralia Ĉefurba Teritorio en Nova Sud-Kimrio.

Australio havas multajn marsupiulojn. Estas, ekzemple, la kanguruo, la valabio, la vombato, la koalo, la ornitorinko, la eĥidno, kaj granda birdo, la emuo. Estas multaj eŭkaliptaj arboj, ŝafoj, kaj kunikloj. Kvinslando havas tre longan koralan rifon.

La ĉefa lingvo de Aŭstralio estas la angla, sed la aborigenoj parolis 250 malsamajn lingvojn antaŭ la jaro 1800. Hodiaŭ restas nur proksimume 40,000 aborigenoj de pura raso. Ili nun parolas eble nur 50 aborigenajn lingvojn. Restas aliaj 40,000 homoj de raso miksta.