Historio de Latino Sine Flexione

Patre nostro, qui es in celos,

que tuo nomine fi sanctificato.

Que tuo regno adveni;

que tua voluntate es facta

sicut in celo et in terra.

Da hodie ad nos nostro pane quotidiano.

Et remitte ad nos nostros debitos,

sicut et nos remitte ad nostros debitores.

Et non induce nos in tentatione,

sed libera nos ab malo.

Latino es lingua internationale in occidente de Europa ab tempore de
imperio? romano, per toto medio aevo, et in scientia usque ultimo
seculo. Seculo vigesimo es primo que non habe lingua commune. Hodie
quasi omne auctore scribe in proprio lingua nationale, id es in plure
lingua neo-latino, in plure germanico, in plure slavo, in nipponico et
alio. Tale multitudine de linguas in labores de interesse commune ad
toto humanitate constitute magno obstaculo ad progressu.

Vortprovizo

Substantivoj: Peano uzas la ablativan formon, kiu estas
devenigita el la genetiva formo de la vortaro per la jenaj sxangxoj: -ae ->
a, -i -> -o, -us -> -u, -ei -> -e, -is -> -e. Ekzemple:

     rosa, rosae      -> rosa
     annus, anni      -> anno
     puer, pueri      -> puero
     casus, casus     -> casu
     cornu, cornus    -> cornu
     dies, diei       -> die
     pax, pacis       -> pace
     dens, dentis     -> dente
     doctor, doctoris -> doctore
     genus, generis   -> genere
     corpus, corporis -> corpore
 

Adjektivoj: estas formata el la neuxtra nominativo laux la jenaj
sxangxoj: -e -> -e, -um -> -o, -is -> -e. Ekzemple:

     breve -> breve
     nigrum -> nigro
     audacis -> audace
 

Gramatiko

• Vortordo: La baza vortordo estas: subjekto - predikato -
  objekto. La adjektivo sekvas post la substantivo, la adverbo post la verbo.
  
  Kvankam iu ajn vorto povas roli kiel substantivo, adjektivo, ktp.,
  plejparte la rolo sekvas la originon de la vorto: scribe, cxar gxi
  devenas de la latina verbo scribere, signifas "skribi" kaj ne
  "skribo". Por "skribo", oni kutime uzus la vorton scripto. Ktp.
  
  
• Artikolo: kiel en la rusa kaj la latina klasika, la artikolo
  ne ekzistas.
  
  
• Personaj Pronomoj: me, te, illo, illa, id, nos, vos, illos,
  illas.
  
• Posesivaj Pronomoj: meo, tuo, suo, nostro, vostro, suo
  
  
• Numeraloj:
  zero, uno, duo, tres, quatuor, quinque, sex,
  septem, octo, novem, decem, decem-uno, viginta, triginta... centum,
  mille, millione, milliardo.
  
• Numeraloj ordaj:
  primo, secundo, tertio, quarto...decimo...vigesimo...centesimo.
  Peano uzis cxi tiujn cxar ili estas suficxe internaciaj.
  
  
• Substantivo: nur havas unu finajxon, kaj ecx tiu ne estas
  devigita: la pluralo -s. Sed la pluralo, kie oni devas esprimi gxin,
  estas facile esprimita per cxirkauxparolo: patre habe tres filio.
  </i>
  
  
• Adjektivo: ne kongruas kun la substantivo. Por la kompariga
  formo, uzu plus kaj minus:
  
  

  
   - Turre es plus alto quam domo, et minus alto quam monte</i>
   

  
  
  
• Verboj: estas kvar formoj:
  

  
  

  infinitivo: amare, scribere, ire
  

  indikativo: ama, scribe, i
  

  pasinta participo: amato, scribeto, ito
  

  aktiva participo: amante, scribente, inte
  

  
  
  Por la latinaj verboj neregulaj, por la radika (indikativa) formo, uzu:
  mita, mede, nasce, ori, vol, pote.
  
  Verboj ne havas nombron, tempon aux personon. Tiuj estas esprimitaj, kie
  necesas, per adverboj, pronomoj kaj cxirkauxparoloj:
  
  

  
       - me jam ama
       - heri me scribe
       - me i ama
       - me es amato
   

  
  
  Tial, anstataux amo, amas, amat, oni diras me ama, te ama,
  illo ama.
  
  
• Adverboj: per cxirkauxparola esprimo: me scribe in modo
  claro
  
  
• Gramatikaj vortoj: ab, ante, aut, circa, contra, cum, de, ex,
  in, per, pro, sine, supra, aut, et, jam, non, nam, dum, quando, satis,
  semper, si, tamen, ut...
  
  

Kritiko

Post Peano