Esperanto/Priparolu

Two issues:

• evolution of esperanto
• to what extend esperanto is indoeuropean language

I need them for article on http://pl.wikipedia.com/wiki.cgi?Esperanto (some preliminary paragraphs about these are already there, but I'm not even sure if what I said is true or just my impression). Could you comment on these issues (in any language, my ability to read Esperanto is better than to write in it) or point me somewhere ?

--Taw

Taw, ne timu skribi Esperante ĉi tie en /Priparolu-a paĝo. La plej grava afero estas ke ni komprenas vin. Sendifekta gramatiko malpli gravas.

--Dejlo

---

Some great resources for in-depth general research are:

The Esperanto Book by Don Harlow - http://www.webcom.com/~donh/eaccess/eaccess.book.html

Esperanto: A Language for the Global Village by Sylvan Zaft - http://members.aol.com/sylvanz/gvcont.htm

About Language Problems by Claude Piron - http://www.geocities.com/c_piron/

Some information about Esperanto in Polish can be found at http://www.esperanto.net/info/index_pl.html

--Chuck SMITH

---

Pri la evoluado de Esperanto, vi povas trovi iom pri la post-1887 periodo ĉe la artikolo de CP [Evolution is Proof of Life]. La antaŭ-1887 periodon (kiam Zamenhof kreadis la lingvon) oni priskribas en la bona libro "Lingvo kaj Vivo" de Gaston Waringhien (UEA, Rotterdam, 1959) en la ĉapitroj "Pra-Esperantoj" kaj "Etimologiaj esploroj". Pri la hindeŭropeco de la lingvo, estas de CP [Esperanto, a Western language?] (kaj france, [Langue occidentale, l'Espéranto ?]). Mi ne certas, ĉu mi tute kunsentas kun lia tiea tezo, sed ĝi estas interesa perspektivo. --Brion VIBBER

---

I have one more question: were pronoun "ci" ever widely used or was "vi" used for singular from the begining ? --Taw

No, it was never really used. To quote from the [Plena Manlibro de Esperanto Gramatiko]:

Ci estas unu-nombra alparola pronomo (kiu tute ne montras sekson). Ci kaj cia ekzistas nur teorie, kaj estas preskaŭ neniam praktike uzataj. Eblus imagi ci kiel pure unu-nombran vi, aŭ kiel intiman familiaran (unu-nombran) vi, aŭ eĉ kiel insultan (unu-nombran) vi. Sed estas fakte tute neeble diri, kian nuancon ĝi montras, ĉar ĝi apenaŭ estas uzata.

Ci skribas (anstataŭ "ci" oni uzas ordinare "vi").^(FE.16) Tio ĉi estas la sola frazo kun ci en la Fundamenta Ekzercaro. Krome ci kaj cia estas menciitaj en la Universala Vortaro de la Fundamento, sed en la Fundamenta Gramatiko ("la 16 reguloj") aperas nek ci nek cia. Ankaŭ en la Unua Libro ili ne troviĝas.

Iuj imagas, ke oni antaŭe uzis ci, kaj ke tiu uzo poste malaperis, sed fakte ci neniam vere estis praktike uzata. Ĝi nur aperis iafoje en eksperimenta lingvaĵo k.s. En normala Esperanto oni ĉiam uzis nur vi.

--Brion VIBBER

Notindas tamen ke kelkaj Esperanto-parolantoj ŝatas uzi ci, ŝajne ĉefe en Francio. Mi persone konas almenaŭ du personojn kiuj uzas ci kaj instigas al ĝia uzo. Tiuj ŝajne pensas ke estas sama diferenco inter ci kaj vi ol tu kaj vous en la franca. Pro tio ili pensas ke uzo de vi malproksimigas homojn kontraŭe al ci kiu kreus pli "kamaradan" etoson.

--[Xavier GODIVIER]?

Fakte, mi aŭdis ke kelkaj italoj uzas "ci" ĉar estas tiu vorto en ilia lingvo. Mi memoras renkonti iun de Italio (en GIEB) kiu uzas ĝin...

--Chuck SMITH

En mia [Esperanta Antologio]?multaj poetoj utiligis "ci" kiel poezian, super-ĉiutagan vorton.

--[[Bjørn]]