La sistemo aperis cxirkaux 800 jaro a.K. cxe etruskoj kaj gxin uzis ankaux antikvaj romanoj. Ni ankoraux uzas gxin hodiaux por datoj (monatnombroj, jarcentoj), por cxapitroj en libroj aux simple por dekoraj celoj. |
La sistemo aperis cxirkaux 800 jaro a.K. cxe etruskoj kaj gxin uzis ankaux antikvaj romanoj. Anoj de la euxropa kulturo ankoraux uzas gxin hodiaux por datoj (monatnombroj, jarcentoj), por cxapitroj en libroj aux simple por dekoraj celoj. |
La sistemo aperis ĉirkaŭ 800 jaro a.K. ĉe etruskoj kaj ĝin uzis ankaŭ antikvaj romanoj. Anoj de la eŭropa kulturo ankoraŭ uzas ĝin hodiaŭ por datoj (monatnombroj, jarcentoj), por ĉapitroj en libroj aŭ simple por dekoraj celoj.
Unu | I | Dek unu | XI | Tridek | XX |
Du | II | Dek du | XII | Kvardek | XL |
Tri | III | Dek tri | XIII | Kvindek | L |
Kvar | IV | Dek kvar | XIV | Sesdek | LX |
Kvin | V | Dek kvin | XV | Sepdek | LX |
Ses | VI | Dek ses | XVI | Okdek | LXX |
Sep | VII | Dek sep | XVII | Naŭdek | XC |
Ok | VIII | Dek ok | XVIII | Cent | C |
Naŭ | IX | Dek naŭ | XIX | Kvincent | D |
Dek | X | Dudek | X | Mil | M |
La regulo por skribi naturalajn nombrojn estas simpla: oni skribas romanajn ciferojn en vico, dume, se la granda cifero staras antaŭ malgranda, ili adiciiĝas (VI = 5+1=6), kontraŭkaze - oni subtrahas la malgrandan nombron de la granda (IX = 10-1=9). La dua principo estas uzata nur por eviti kvarfojan ripeton de la sama nombro: oni skribas XL = 80-10=40 anstataŭ XXX =10+10+10+10=40.
Plenumo de aritmetikaj operacioj per romanaj ciferoj estas maloportuna.